Колумна на Наташа Котлар – Трајкова:
Пред извесно време намерно пишував за идентитетот – македонскиот идентитет кој претставува сложена композиција од повеќе значајни чинители. Притоа ги истакнав именскиот и колективниот, културниот (ј а з и к, литература, музика, уметност, фолклор), религиозениот, етничкиот и националниот чинител, кои сите заедно ја чинат посебната – македонска историска содржина или м а к е д о н с к и о т и д е н т и т е т.
Затоа да се зборува за идентитетот посебно од јазикот и од историјата – македонски е погрешно и значи мистификација со умисла! Затоа од аспект на историчар ќе се обидам да ја претставам живата поврзаност на јазикот и на историјата на македонскиот народ. Конкретно, во македонскиот јазик е кондензирана македонската историска посебност, македонската генетска специфика. Таа почнува со првите: гласеж, знак и симбол на нашите прародители присутни на македонскиот простор, продолжувајќи со симбиозата на античката (бригиска, пајонска, старомакедонска) и на средновековната уснена и писмена содржина.
Притоа, оваа историска посебност ја бележи и кодификацијата на старословенскиот јазик – глаголицата на светите браќа Кирил и Методиј создадена врз автохтоната – жива, народна и говорна практика, како и книжевната школа на охридските заштитници, просветителите Климент и Наум со нивните ученици. Потоа, следи периодот на црковнословенскиот писмен јазик од македонска редакција.
Историската специфичност се огледа и во тоа што македонските дијалекти веќе се оформени во 16 век, а нешто подоцна следат и делата напишани на македонски народен јазик од првата генерација автори на современата македонска книжевност. На ова пак, се надоврзува запишаното богато усно народно творештво во делата на Миладиновци, Цепенков, Шапкарев и на другите собирачи.
Особен придонес во стандардизацијата на македонскиот јазик имаат книгите на Ѓорѓија Пулевски и дејноста на лозарите (членовите на Младата македонска книжевна дружина и нивното списанието „Лоза“) кои го упростиле правописот и ги исфрлиле сите непотребни знаци во дотогашното пишување. Првата стандардизација на македонскиот јазик ја поставува К. П. Мисирков, во 1903 г. со книгата „За македонцките работи“ поставувајќи ги основните принципи за конечното кодифицирање на македонскиот јазик – за основа на литературниот јазик да се земат централните македонски говори; фонетски правопис и речникот да се збогатува со зборови од сите македонски наречја.
На ова пак, се надоврзува Решението на Првото заседание на АСНОМ (2 август 1944) за воведување на народниот македонски јазик како службен јазик во македонската држава, како и Решението на Президиумот на АСНОМ од 5 мај 1945 г. за македонската азбука и усвојувањето на македонскиот правопис од 7 јуни 1945 г. Последниве решенија зборуваат дека македонскиот литературен јазик е кодифициран на народна основа, а историското проследување констатира ред аналогии што се случувале кај нас и во развојот на другите литературни јазици во словенскиот свет.
Денес во услови кога постојат околу тринаесетина словенски литературни јазици, слични и различни меѓу себе, за нас е значајно, тоа што македонскиот литературен јазик претставува една културна дејност која ја афирмира нашата посебна македонска национална свест и во исто време немилосрдно и упорно опстојува пред „северните“ и недобронамерните притисоци, влијанија и смислени мистификации и негирања!
